گزارش دومین همایش "نقش دانشمندان ایرانی-اسلامی در پیشبرد علوم تجربی"
استاد عبدالحسن بصیره، دبیر علمی همایش
در صبح روز پنجشنبه 29 فروردین ماه 1392 رأس ساعت 9 دومین همایش"نقش دانشمندان ایرانی-اسلامی در پیشبرد علوم تجربی" با تلاوت آیاتی چند از کلام الله مجید و سرود جمهوری اسلامی ایران آغاز شد.
در این همایش که بیش از یکصد و پنجاه نفر از مسئولین محترم آموزش و پرورش،استادان دانشگاه و عمدتاَ دبیران فیزیک و علوم تجربی از سراسر کشور در آن شرکت کرده بودند، در سالن همایش خانه معلم وابسته به آموزش و پرورش منطقه 7 تشکیل گردید. این همایش همچون اولین همایش از سوی اتحادیه انجمن‌های علمی-آموزشی معلمان فیزیک ایران و این بار با همت و تلاش چند ماهه و قابل تقدیر انجمن علمی-آموزشی شهر تهران به ریاست جناب آقای حیدری فر و حمایت سازمان آموزش و پرورش بویژه مدیریت محترم آموزش و پرورش منطقه 7 برگزار شد
در آغاز جناب آقای دکتر رحمانی مدیر محترم آموزش و پرورش منطقه 7 شهر تهران به حاضران در همایش خیرمقدم گفتند و از اهمیت برگزاری این چنین همایش ها صحبت کردند. سپس جناب مهندس زرافشان معاون محترم سازمان پژوهش و برنامه ریزی کتب درسی سازمان آموزش و پرورش سخنرانی تحت عنوان " تصویری از دانشمندان اسلامی در کتابهای درسی" را ارائه دادند و ضمن نوید ورود این مبحث به کتابهای درسی مقاطع مختلف تحصیلی، اسلاید هایی در این زمینه به حاضران ارائه دادند که بسیار جذاب و گیرا بود، بویژه آنکه در این اسلایدها روح علمی کارهای دانشمندان برجسته‌ی ایرانی-اسلامی را در سده های گذشته به خوبی نشان می داد. ایشان ضمن ارائه این اسلایدها، درباره‌ی اقداماتی که وزارت آموزش و پرورش در راستای شناخت دانشمندان اسلامی در کتابهای درسی انجام داده مطالبی بیان کردند و افزودند برای روزآمد کردن برخی متون کهن دانشمندان گذشته و انعکاس آن در کتابهای درسی گام‌هایی برداشته شده است.
سخنران بعدی همایش جناب آقای عبدالحسن بصیره دبیر علمی و رئیس جلسه بخش نخست پیش از ظهر همایش بود. وی در آغاز ضمن ستایش از اقدامات بازگو شده توسط جناب مهندس زرافشان گفتند ک هدف اتحادیه از برگزاری اینگونه همایش‌ها عمدتاّ همین اقداماتی است که آقای مهندس زرافشان به آنها اشاره کردند. آقای بصیره در ادامه به شکوفایی علم در دوران اسلامی در ایران اشاره کردند و گفتند که ایران پس از اسلام با پیشینه با شکوه پیش از اسلام، دوران باشکوهی را پشت سرگذاشت. تاریخ به یاد دارد که هرگاه در ایران آزادی، امنیت و مختصر رفا اقتصادی وجود داشته و حکمرانی توانمند و حامی دانش به قدرت رسیده است شمار دانشمندانی که در شناحت جهان و طبیعت تلاش کرده‌اند فراوان بوده و دستاورد آموزشی و پژوهشی آنها چشمگیر شده است. ایشان افزودند، علم پدیده‌ای جهانی است و از سوی هر ملتی که باشد در پیشرفت دانش بشری مؤثر بوده است، و خدمات دانشمندان ایرانی در سده‌های گذشته به دانش بشری کم نبوده است.
وی اظهار امیدواری کرد با نویدی که آقای زرافشان در سخنانشان دادند این افتخارات به خوبی در کتابهای درسی منعکس شود. ایشان سپس گزارشی از 37 مقاله رسیده و نحوه‌ی داوری مقاله‌ها ارائه دادند که چگونه با داوری دو داور از کمیته‌ی علمی و گاهی نظرخواهی از داور سوم از همکاران اتحادیه و خارج از کمیته علمی، سرانجام چهار مقاله برای ارائه شفاهی و هفت مقاله برای ارائه پوستر پذیرفته شدند.
آقای بصیره در پایان، از برگزارکنندگان همایش و بویژه از سخنرانان مدعو که با وجود مشغله‌های فراوان، دعوت کمیته علمی را برای ارائه سخنرانی در همایش پذیرفته اند، سپاسگزاری نمودند.
در پایان مراسم افتتاحیه، از سرکار خانم دکتر منیژه رهبر به پاس سال‌ها سر دبیری مجله رشد آموزش فیزیک و اهمیت دادن به بخش تاریخ علم در این مجله و نگارش کتاب‌ها و نوشته های بی‌شمار در ترویج علم و تاریخ آن و استاد اسفندیار معتمدی به پاس سال‌ها فعالیت های علمی و پژوهشی و نگارشِ کتاب ارزشمند و چهارجلدی تاریخ علم در ایران و چندین کتاب دیگر در زمینه‌ی تاریخ علم
و از جناب دکتر رحمانی و معاون ایشان، آقای پاکنژاد به پاس همکاری صمیمانه و مجدانه در برگزاری همایش قدردانی و لوح سپاس تقدیم ایشان گردید.
سپس جناب بصیره بعنوان رئیس جلسه بخش نخست همایش، از جناب دکتر غلامحسین رحیمی استاد گروه مکانیک دانشگاه تربیت مدرس و نگارنده‌ی چندین کتاب و مقاله در زمینه ی تاریخ علم دعوت کردند که برای ایراد سخنرانی خود با عنوان "فیزیک در دوره‌ی اسلامی" به جایگاه تشریف فرما شوند.
پس از آن 30 دقیقه برای پذیرایی و بازدید از نمایشگاه و پوسترها اعلام شد. در ساعت 11، رئیس جلسه از جناب دکتر محمد باقری استاد پژوهشکده‌ی تاریخ علم وابسته به دانشگاه تهران دعوت کردند که برای ارائه‌ی سخنرانی به جایگاه تشریف بیاورند. آقای دکتر باقری سخنرانی خود را به مناسبت یکهزار و پنجاهمین سالگرد تولد کوشیار گیلانی، تحت عنوان " کوشیار گیلانی، ریاضیدان و منجم برجسته ایرانی" ارائه دادند.
سخنران بعدی جناب آقای یونس کرامتی عضو هیأت علمی گروه علم و دایره المعارف بزرگ اسلامی و دانشنامه‌ی بزرگ فارسی و سر دبیر سابق مجله ی علوم و فنون بودند که تحت عنوان" دیدگاه دانشمندان اسلامی دریاره‌ی آثار علوم هواشناسی و زمین شناسی" سخنرانی کردند.
سپس آقای دکتر ایرج نیک سرشت عضو هیأت علمی پژوهشکده تاریخ علم وابسته به دانشگاه تهران، تحت عنوان" طبیعی دانان مسلمان و پدیده‌ی زمین لرزه" به ایراد سخنرانی پرداخته اند.
سرانجام و در پایان بخش نخست همایش، استاد اسفندیار معتمدی سخنرانی خود را با عنوان " کیمیا و کیمیاگری به روایت منظوم مخزن الحکمت اسماعیل کوفی" ایراد کردند.
در ساعت 14، رئیس جلسه، از حاضران برای 90 دقیقه نماز و نهار دعوت کرد و ار آنان خواست که رأس ساعت 15:30 برای بخش دوم در سالن همایش حضور یابند.
در این زمان شرکت کنندگان از بخش نمایشگاهی همایش بازدید کردند. در این بخش هشت مراکز علمی، آموزشی و فرهنگی متعددی از جمله موزه علوم و فن‌آوری، میراث مکتوب، انتشارات مدرسه، شرکت فن‌آموز گستر، سایت جامع یادگیری فیزیک (چیستا)، نماینده پژوهشکده برنامه ریزی درسی و نوآوریهای آموزشی و نماینده سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی محصولات و فعالیت‌های خود را به بازدید کنندگان معرفی کردند.
بخش دوم همایش، رأس ساعت 15:30 دقیقه به ریاست جناب دکتر سیامک خادمی و با سخنرانی دکتر آقای نعمت اله ارشدی عضو هیأت علمی گروه شیمی دانشگاه زنجان و با عنوان" اخلاق راستین در پژوهش " آغاز شد. پس از آن جناب دکتر کرامتی تحت عنوان "منابع و مأخذ تاریخ علم در دوره‌ی اسلامی" به سخنرانی پرداختند. رئیس جلسه در ساعت 16:30 برای مدت 30 دقیقه حاضران را به پذیرایی در سالن ویژه‌ی پذیرایی دعوت کردند. در ساعت 16:30 بخش سوم همایش به ریاست جلسه جناب دکتر کرامتی با سخنرانی سرکارخانم دکتر اشرف السادات شکرباغانی از پژوهشکده برنامه ریزی درسی و نوآوریهای آموزشی سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی تحت عنوان " ابوالفتح عبدالرحمن خازنی:مخترع آلات علمی"آغاز شد. سپس آقای عین اله رحمانی(و همکار) تحت عنوان " بررسی اثر زبان فارسی در پیشرفت علوم تجربی دوره‌ی اسلامی " سخنرانی کردند. پس از ایشان خانم محبوبه آیت اللهی سخنرانی خود را با عنوان " نقش ابن هیثم در پیشرفت علم نورشناسی " ایراد کردند.
و در بخش سوم همایش، جناب آقای محمد مهدی صدیقی خویدک تحت عنوان" بررسی عوامل موثر اجتماعی در پیشرفت علوم تجربی " به ایراد سخنرانی پرداختند که این مقاله با همکاری سرکار خانم بتول خانی تهیه شده بود.
در پایان همایش و سخن آخر جناب آقای شیبانی عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی و عضو کمیته علمی همایش در جمع بندی همایش سخنانی ایراد فرمودند و بالاخره جناب آقای اسماعیل حیدری فرد رئیس محترم انجمن معلمان فیزیک شهر تهران که دبیر اجرایی این همایش را بعهده داشتند حضور شرکت کنندگان را قدر نهاده و مختصری از روند اجرای همایش گفتند، ایشان از اعضای کمیته اجرایی، همکارانی از منطقه 7 تهران و همچنین از دفتر اتحادیه که در بخشهای مختلف اجرایی به ایشان کمک کرده‌بودند تشکر کردند. ساعت 18:30 رئیس محترم اتحادیه از دبیران محترم کمیته اجرایی و کمیته علمی و اعضای هر دو کمیته همایش قدردانی و لوح تقدیری، تقدیم ایشان گردید. همایش در ساعت 19 به پایان رسید.
پوسترهای ارائه شده:
نقش دانشمندان ایرانی در پایه گذاری علم نجوم.....آناهیتا آریایی نژاد، اکرم امیربیگی، فاطمه امیرچقماقی
حاشیه ای بر ناگفته های ترازوی حکمت خازنی......... خانم طیبه شیرزاد، خانم آمنه قهرمانی
نقش ابو عبداله محمد بن موسی خوارزمی در پیشرفت ریاضیات و علوم تجربی...... خانم زهره معقول، فاطمه آریایی
کاشانی و ریاضیات....... خانم مریم گوگردی
جامعیت رازی در علم طب...... خانم فرزانه پور شاهیان جهرمی
دستاورد های فیزیکی ابن هیثم...... خانم فاطمه فتاحی بافقی
